Açıklama
Tasavvuf literatüründe “vatan, gurbet, sıla-i rahim” kavramları insanın dünyaya seferini ele alırken üzerinde durulan temel mefhumlardandır. Sûfîlere göre insanın esas vatanı bu dünya veya içinde konakladığı bedeni değildir. Bilakis, insan sadece dünyada değil kendi bedeninde dahi gurbettedir. Onun esas vatanı ise, bu dünyaya gelmeden önce koparıldığı aslıdır/hakîkatidir. Hz. Mevlânâ Mesnevî’sinin ilk on sekiz beyitinde
Beni neyistandan kestiklerinden beridir feryadımdan kadın erkek ağlayıp inlemektedir
mısralarıyla bu sırrı beyan etmektedir.
Ahadiyet mertebesine yâni insanın aslına işaret eden neyistandan koparılan insanın kadın mesabesindeki nefsi ve erkek mesabesindeki aklı bu koparılıştan dolayı daimi bir hasret içindedir. İnsan, özlediği her şeyde aslında kendi hakîkatini, Rabbini özlemektedir. Bununla birlikte sûfîlere göre Allah, gurbet mekânı olan dünyaya hatırlatıcılar göndererek kullarına merhametini izhar etmiş ve hasret derdine sohbet devâsını ihsan etmiştir. Mürşid, Allah’ın rahmet tecellîsi olup sıla-i rahîmin hakîkatinden müridini haberdar edendir. Onu irşad ederek aslına rücu ettirendir.
Bu eserde, bir kadın sûfî olan Meşkûre Sargut’un şahsında bir mürşidin talebesini “mektuplaşma” yöntemiyle nasıl irşad ettiği ele alınmaktadır.
